Se abrimos o Grindr bibliotecario con Malaherba nas mans, que outros libros estarían cerquiña?
No catálogo da Rede de bibliotecas municipais da Coruña hai máis materiais que falan do primeiro amor LGTB ou do acoso LGTBfóbico. Velaquí unha pequena mostra:
Se queres quedar con algún deles, clica aquí abaixo e verás a súa sinopse, ubicación e dispoñibilidade 😉
Volvemos ás andadas virtuais. A nosa segunda quedada desta tempada terá que ser onláin e os eixes de debate para MALAHERBA, que xa publicamos en IG, serán estes:
Descubrindo a sexualidade: sentídesvos identificadxs en algunha parte do relato? que vos parece a narración da descuberta da sexualidade das personaxes principais? Que compartides? Que non?
Acoso LGTBfóbico: é o mesmo acoso que había nos 80 ou 90? como podemos combatilo a día de hoxe? Que papel poden xogar formas culturais coma os videoxogos na evasión fronte ao acoso? (ai, bendita Chun-Li!)
Saída do armario e familia: que rol lle atribuídes a Rebe, irmá do protagonista? É unha confidente? É un papel realista? E que opinades da figura do pai?
O debate promete.
Non vos perdades a partir do mércores a estrea mundial dunha nova tipoloxía de entradas neste blog. Irán dentro da recén creada categoría “Grindr bibliotecario” e nelas descubriremos títulos próximos ás nosas lecturas mensuais que poderás atopar no catálogo da Rede de Bibliotecas Municipais da Coruña. A non perder! ❤
Neste 2020 a editorial Kalandraka volveu editar o libro Oliver Button é unha nena, de Tomie de Paola. Para quen non o coñeza, este autor e ilustrador é un americano cuxo particular estilo para traballar a liña, a cor e o deseño lle permiteu obter importantes premios como o Caldecott Honor Award, o Smithsonian Medal e o Regina Medal, entre outros. En 1990, foi nominado como ilustrador, pola sección estadounidense do IBBY, para o Premio Hans Christian Andersen, que é para a literatura infantil un dos máximos galardóns.
Tomie de Paola fixo algo moito máis importante ca todo isto, que foi escribir un conto dende a emoción, dende a sensibilidade e dende a empatía. Volcou os recordos da súa infancia e transformou a incomprensión en esperanza.
E isto é o que chega directamente ao corazón das nosas crianzas.
Oliver Button es una nena publicouse por primeira vez en 1979. Mirade se non cambiaron os nenos e as nenas… Sen embargo, se probades a contalo hoxe en día teredes de fronte a un neno ou a unha nena querendo subirse a ese tren. Porque este conto permite que se identifiquen co protagonista na súa experiencia vital, permite ser Oliver na procura da súa felicidade sen importarlle en absoluto o que os demais pensen.
Claro que o conto fala de intolerancia, claro que fala de humillación, de discriminación e de xénero, pero non o conta así. Porque esa non é a linguaxe da infancia, as etiquetas veñen máis tarde, as crianzas perciben todo o que os adultos etiquetamos a través da emoción e do sentimento impregnado na historia.
É certo que ás veces necesitamos un conto para explicar, que nos axude a presentarlle ao neno ou nena unha situación, ou que nos facilite compartir unha experiencia con eles. Exemplos disto son: Con Tango son tres, Ahora me llamo Luisa ou Roi quere ser mamá…pero crédeme que se pasan á historia será só por seren os primeiros (en falar diso). Hai outros moitos contos diversos que, pola súa natureza, son transversais e representan a todo tipo de persoas, incluso ás máis pequenas. Polo de agora parece que un se identificará mellor canta máis marxe deixe a historia.
Monstruo Rosa de Olga de Dios, Sirenas de Jessica Love, Families, families, families de Suzanne Lang, El amor de todos los colores de Lucía Moreno Velo…
Tanto uns coma outros están nas Bibliotecas Municipais de A Coruña, porque é unha responsabilidade pública proporcionar ferramentas á infancia, para que da man das súas familias dsenvolvan un espíritu crítico ante a vida futura.
E nós, os bibliotecarios e bibliotecarias témolo claro, incluíndo todos estes contos nas nosas coleccións avanzamos cara á mellora, pois as bibliotecas son de raíz, axentes transformadoras da sociedade.
Cando estamos a piques de lanzar xa a publicidade do inicio de inscrición para a tempada post-pandémica do club de lectura LGTB, o festival Corufest2020 agasállanos cun obradoiro de escrita con Roy Galán para as persoas que participamos no club na tempada anterior.
Se non o fixeches xa, podes achegarte aos libros do autor de orixe galega no catálogo da Rede de bibliotecas.
Ao día seguinte, o venres 9 ás 19h, haberá, tamén na Biblioteca Ágora, unha edición especial de Libros vivintes con Patrick Dopico. Este encontro cun libro de carne e óso require tamén inscrición, que se habilitará o mesmo día 1, tamén na web das bibliotecas.
A semana máis reivindicativa para o colectivo LGTB pilla as bibliotecas coruñesas en pleno proceso de desescalada e de reactivación progresiva de servizos. Aínda así, dános por (tomarnos a temperatura e) embarcar e atravesar a península percorrendo uns 1000kms de distancia.
Imos cara a rede de bibliotecas de Barcelona, un equipamento público formado por 40 centros bibliotecarios. As súas coleccións, xeneralistas para dar servizo a toda a cidadanía, combínanse con algunhas especializacións por centros en certos aspectos, materias, realidades, etc. Así, por exemplo, a Biblioteca Fort Pienc especialízase en Arquitectura e deseño; as ciencias forenses e criminoloxía atópanse na Biblioteca Canyelles e a cultura maker é obxecto da Biblioteca Montserrat Abelló.
Nas bibliotecas da Sagrada Família-Josep M. Ainaud de Lasarte, Francesca Bonnemaison e Poble-sec-Francesc Boixonde atopamos especializacións en LGTB e/ou feminismos. Se imos á biblioteca de Nou Barris atopamos Identidades trans e xénero, un bo referente para calquera biblioteca que queira traballar a igualdade e a diversidade, e do que Eric é responsable.
Eric, cóntanos algo sobre ti.
Trabajo en Bibliotecas de Barcelona desde el 2012 y, durante los últimos 3 años, he sido el responsable de una colección especializada de la Biblioteca Nou Barris, el centro de interés sobre Identidades Trans y Género. En 2014 inicié mi tránsito de género en esa biblioteca y tuve la suerte de encontrar mucho apoyo por parte de compañeras y dirección. Apareció la oportunidad de ir creando poco a poco esta colección, hasta que la inauguramos en marzo de 2017 con una exposición de fotos de personas trans (un proyecto de Mar C. Llop que luego se editó, titulado “Construcciones identitarias. Work in progress”), y una biblioteca viviente donde participaron varias personas del colectivo trans. Cada año la colección ha ido creciendo tanto en libros y materiales como en actividades que organizamos desde la biblioteca en colaboración con autores y asociaciones trans. Para mi es una gran satisfacción saber que con este proyecto hemos podido visibilizar el colectivo dentro de las bibliotecas, donde era difícil encontrar materiales que trataran el tema, y ofrecer información y dar apoyo a muchas personas trans y a sus familias.
Que deben facer as bibliotecas públicas por e para o colectivo LGTB?
Las bibliotecas deben ser un reflejo de la sociedad, de sus inquietudes y necesidades de información. El colectivo LGTB lleva años trabajando para ocupar el espacio que le corresponde en la vida social pública, creando libros que reflejan nuestra realidad, que cuestionan la manera en la que nos han contado el mundo, produciendo conocimiento y arte. Todo esto, que apela a toda la sociedad, es una riqueza a la que las bibliotecas públicas deben dar respuesta incluyendo en sus colecciones documentos de todo tipo y para todas las edades que reflejen la diversidad sexo-afectiva y de género; colaborando con las asociaciones LGTB del territorio para dar visibilidad a sus realidades y proyectos; y siendo un lugar de encuentro e intercambio de ideas para personas de dentro y fuera del colectivo.
Vai no seu ADN ou é máis unha cuestión da sensibilidade individual dos e das profesionais?
En el ADN de las bibliotecas está el ser un servicio público destinado a fomentar el conocimiento y a propiciar la cohesión social entre la población, así que, en un principio, deberían ser sensibles a las realidades de las personas LGTB. La realidad es que, todavía hoy, el hecho de tener materiales que reflejen la realidad de las “minorías” sociales (y no me refiero solo la de las personas del colectivo, sino también a la de personas con discapacidades, personas migrantes, personas racializadas, etc.) depende mucho de los conocimientos y la sensibilidad particular de los profesionales de las bibliotecas. Nuestra colección debe tener un carácter generalista, ser útil para un público muy amplio, pero esto no significa que tenga que responder a una idea equivocada de la sociedad (no todo el mundo es hetero, capaz, nacional, blanco, etc.). Es por esto que creo que habría que formar al personal de bibliotecas en temas de diversidad y fomentar la consciencia del papel social que hacemos desde la institución.
Que estades facendo nas Bibliotecas de Barcelona?
En Barcelona tenemos la suerte de trabajar 40 bibliotecas en red. Eso significa que compartimos fondo documental y nos permite crear colecciones especializadas en temas específicos para completar las colecciones generales. Desde hace años hay colección LGTB en la Biblioteca Sagrada Família (donde además celebran cada año una semana LGTB con entidades del barrio) y también en la Biblioteca Francesca Bonnemaison, que está especializada en feminismo. En los últimos tiempos se están creando más colecciones especializadas como la de la Biblioteca Nou Barris y, más recientemente, la de la Biblioteca Poble Sec, que mezcla LGTBIQ con teorías feministas. En la Biblioteca de El Carmel, celebran el FOK, el orgullo del barrio una semana al año, también en colaboración con asociaciones y otros equipamientos; y la Biblioteca Sant Antoni colabora con el Centro LGTBI de Barcelona para organizar un club de lectura temático. También cada vez hay más bibliotecas que compran documentos y organizan actividades relacionadas o que tienen proyectado crear una especialización, como por ejemplo, la Biblioteca Montserrat Abelló.
Es partidario da etiqueta LGTB na clasificación dos materiais?
Totalmente. Creo que todavía estamos en un momento en que hay que visibilizar y hay que reivindicar nuestra existencia. Las personas LGTB hemos crecido sin referentes y la gente joven sigue creciendo con muy pocos, y tienen que poder acceder a ellos con facilidad a través de cuentos, libros, películas. En mi opinión, señalar un libro y ponerlo en un lugar digno de la biblioteca está mandando un mensaje positivo de reconocimiento y de presencia a los usuarios. Ahora que empiezan a sonar voces que nos quieren volver a meter en los armarios, no es momento de esconderse ni de pasar desapercibidos. Para mi clasificar los materiales como LGTB también es una muestra de orgullo de ser quienes somos cada día.
Que che parece o que estamos facendo nas da Coruña?
Me parece una maravilla que se lleve tanto tiempo trabajando en el tema y apostando por incluir materiales que reflejen la realidad LGTB en vuestras bibliotecas. Siempre es un gusto navegar por otros catálogos y descubrir obras nuevas de las que no tenía noticia. El club de lectura QUEERuña, además de tener un nombre que me encanta, me parece una iniciativa fantástica. Los títulos leídos hasta ahora son muy variados y de calidad y el hecho de tener el blog, donde queda constancia de los encuentros, es un gran acierto. Se nota el cariño y el trabajo que hay detrás y, así, no se queda lo aprendido entre todos en las reuniones sino que llega a todas las personas que tengan interés (como yo, ¡que ya llevo leídas una cuantas entradas! Qué gusto leer en gallego). Os felicito por todo el proyecto y os agradezco el interés, espero que en un futuro podamos colaborar. Moltes gràcies i fins aviat!
Arrinca a programación especial As municipais entenden 2020 co tradicional picnic de fin de tempada do club de lectura LGTB. Será o próximo xoves, 25 de xuño, ás 19h. Como vén sendo habitual mantemos a esperanza de que sexa unha tarde soleada e poder ter a Torre de Hércules de fondo, mais vendo a predición en meteogalicia empezamos a pensar en que será no Parque Santa Margarida (para variar…).
O a-b-c do picnic: traer algo de picar/beber e unirse ao grupo. Falaremos das lecturas de toda a tempada e votaremos polas nosas favoritas. EuroQUEER, para entendernos.
Un remate para esta cuarta edición que comezou coma calquera outra mais tivo unha recta final máis distópica do que podíamos imaxinar. Confinadas no medio dunha pandemia mundial, mais afortunadas de poder seguir conectadas entre nós e coa lectura como fío condutor. Foi así que multiplicamos as sesións por zoom e fixemos variados directos en IG. Fomos o primeiro club de lectura de Galicia en facer uso conxunto da plataforma de préstamo dixital GaliciaLe e foi así como nos achegamos a “A cabeza de Medusa” de Marilar Aleixandre, e ao cómic Cappuccino commotion, de Rosa Navarro.
Esta autoficción ofrécenos un relato moi íntimo para falarnos de temas moi universais: o amor, a identidade, o sexo, o traballo, a enfermidade…
“Descubrí lo masculina que era mi identidad de género. Sin llegar a sentirme hombre, tampoco me sentía mujer. Me encontraba en ese lugar maravilloso del género no binario“
O relato está ateigado de idas e voltas, unha montaña rusa que calquera pode identificar coma propia: o primeiro traballo, mudarse, namorarse, desenamorarse, volverse mudar… o poder da necesaria mutación para sobrevivir.
A post shared by #CulturaLGTB (@clubdelecturaqueerunha) on
Isabel Coixet afirmou nunha entrevista que é un cómic de “aventuras sentimentales, soledad, trabajo, enfermedad, películas, novelas… tienen cabida en un libro rosa por fuera y con todos los colores del arco iris por dentro“. Certo é que está repleto de cores, e tamén de referencias cinematográficas (de aí o seu título, tomado dunha escena da película “Cosas que nunca te dije“, da propia Coixet) e musicais (ollo, que no blog BiblioSons publicaremos o sábado 27 de xuño un post cunha playlist moi queer en Spotify).
A autoficción do relato, onde a súa creadora é á vez protagonista, non deixa de recordarnos á nosa queridísima Bechdel e o seu Fun home: una familia tragicómica. Isto fainos preguntarnos: hai activismo detrás deste cómic?
Tamén nos trae á mente o relato “A esencia de cidade“, de María Reimóndez, onde Lugo e Vigo teñen un papel similar ao que no cómic de Navarro teñen Barcelona e Madrid: unha mudanza a unha cidade distinta como catalizador para o cambio.
Ola, queeruñxs! Como levades os 28º que marcan os mercurios ás 12h dun 28 de maio coma hoxe?
Estamos a 7 días do próximo “encontro” en zoom e imos deixar por aquí unha proposta de temas para o debate sobre a primeira lectura que facemos en dixital a través da plataforma de préstamo de libro electrónico galega, Galiciale: A cabeza de Medusa, de Marilar Aleixandre.
Publicada no ano 2008 foi gañadora da 10ª edición do concurso Premio Fundación Caixa Galicia de Literatura Xuvenil 2008, e do Premio The Withe Ravens (Internationale Jugend Bibliothek) no 2009 e Premio Frei Martín Sarmiento no 2010.
A autora recolle no epílogo que conta a historia con personaxes ficticias, mais que dúas rapazas doblemente violadas existiron nun instituto no que exerceu a docencia. Moitas máis Lupes e Sofías existen e máis necesarias son obras coma esta.
Grazas! Espero que vos interese esta historia da violación social que acompaña á física, e de como facer fronte á vergonza https://t.co/ID2kmaZXCL
Sabendo que o mollo da historia dá moito de si, poñemos enriba da mesa estas cuestións:
Sofía, que exixe para si o que é dela, e Lupe, que abandona e logo retoma a demanda con forza. Son dúas evolucións distintas que poñen de manifesto a importancia do acompañamento e dos coidados, do amor e da amizade, mais tamén o que nos di a autora en twitter: como facer fronte á vergonza.
o papel dos medios de comunicación e a importancia da linguaxe: de como as novas nos xornais evolucionan de “presunto agresor” a “presuntamente agredida“; ou de como o foco se vai movendo dun lado ao outro ata acabar cuestionando as vítimas e facéndoas responsables do que lles acontece, como se fose o seu castigo merecido;
as masculinidades: Mauricio e Artur representan, quizás, dúas contrapostas. Ao longo de toda a historia só unha personaxe masculina lle fai fronte á toxicidade de quen acusa á vítima. Rubén, aínda que con comparacións a chiscos desafortunadas, é claramente un aliado. E Vicenzo, que é Vicenzo?
Creo que hai dúas violancións. Unha física e outra simbólica, entendes? Unha é a agresión ao teu corpo. Sei que foi arrepiante mais, sen a carga simbolica que lle atribúe a sociedade, non debería preocuparte máis que… que se che atropelasen un pé cunha moto.
Rubén, a Sofía
as nais e os pais: a nai do violador alíñase coas nais e pais das violadas mediante unha carta na que pide o seu perdón (o dela) e se manifesta solidaria coas rapazas, e non co seu fillo. O pai do violador quere comprar o silencio. Que credes que faría o pai de Lupe se recibe esta oferta?
o consello escolar con profesorado e nais e pais que reflicten ben a sociedade e o permanente desculpar ás vítimas (homes) das violencias ás que están sometidos: o poder das temidas minisaias. Sería hoxe distinto?
o estigma social: Jessica é a personaxe estigmatizada por vivir nunha casa de acollida e, vaia, resulta ser a vítima da terceira violación presentada no relato, aínda que fora a primeira en ter sucedido.
o simbolismo do que fala Rubén: segue sendo o mesmo hoxe, 12 anos despois? Fixo isto un percorrido similar ás denuncias por malos tratos tal e como lle comenta Elvira a Sofía?
Hai vinte anos case ningunha muller denunciaba os malos tratos. Se llo contaba á familia diríanlle que era normal. (…) Afortunadamente as cousas mudaron bastante nestes vinte anos.
Elvira, a Sofía
Quedounos algo? Podes propoñer outras cuestións para o debate!
Preguntas moi interesantes. Comentarei unha cousa: o que ocorre no consello escolar con profes e nais e pais apoiando o acosador, reflicte o que ocorreu no caso real que inspirou a historia; creo que hoxe, moitos anos despois, sería diferente
O relato A esencia da cidade (de descarga gratuíta desde a web de Xerais) foi o fío condutor do último encontro virtual e conxunto que organizamos para os clubs de lectura da Rede de bibliotecas, e no que reunimos a integrantes de outros 13 grupos. Aí é nada.
María Reimóndez, a quen entrevistamos hai uns días neste blog, foi quen de arremuiñarnos para debullar man a man algunha das capas heteropatriarcais que intentan manternos sometidas. Capas ás que, non miremos cara outro lado, hai que plantarlles cara para que non ocupen máis espazo público.
Vídeo da sesión completa
O relato, confesou, é o resultado dun encargo que lle fixeron desde Italia no marco dun proxecto relacionado coa Europa das cidades e que finalmente foi rexeitado, moi probablemente por incómodo. Amnistía Internacional, moi preto no tempo, fixéralle un encargo similar e foi así como A esencia da cidade foi publicado dentro de Camiñan descalzas polas rochas: autoras polos dereitos das mulleres, do que hai un exemplar para o préstamo na Biblioteca de Estudos Locais.
En catro anos de andaina do primeiro (e polo momento único) club de lectura LGTB en Galicia, tivemos múltiples oportunidades de atoparnos coas nosas letras e coas creadoras galegas que falan de nós e para nós; que nos interpretan e representan nos diversos espazos literarios.
As letras galegas o 17 de maio teñen unha celebración dobre porque hoxe conmemórase tamén o Día Internacional contra a LGTBIfobia. Cómpre entón destacar o papel que as nosas letras e creadoras teñen na erradicación das violencias e na normalización e visiblización do colectivo LGTB.
Recomendamos aquí algunha das obras en galego que levamos lido no club (podes ver a relación completa na pestana Que limos?):
María Rosendo e o poemario “Diáspora do amor balea”
Andrea Nunes e o poemario “Diáspora do amor balea”
Marilar Aleixandre e “A cabeza de Medusa”
Tamén dentro da iniciativa #DesconfinarALingua da Rede de bibliotecas municipais da Coruña para as Letras Galegas 2020, as integrantes do club de lectura quixemos cubrirnos a cara con máscaras de creación en galego para destacar o papel universal e transversal da nosa lingua, eliminando barreiras abrindo a xanela grande de todo o que ofrece o idioma.
O poder ten a capacidade de manifestarse en cantas formas desexa e a narración biográfica de María Reimóndez no relato A esencia da cidade lévanos, queiramos ou non, a un cara a cara con aqueles convulsos anos de sufrimento de constantes violencias silenciosas e silenciadas que, non obstante, retumbaban a máis non poder nos corpos de quen as padecemos. Un longo percorrido persoal cheo de asaltos e invasións socialmente aceptados que van conformando as nosas circunstancias, as nosas fronteiras e marcas que, como di a autora, son o mapa dos nosos corpos. E os corpos, di, son cidades.
Dentro da iniciativa #DesconfinarALingua que estamos promovendo na Rede de bibliotecas co gallo das Letras Galegas 2020, organizamos co noso club irmán O cuarto propio (de lecturas feministas) un encontro virtual en zoom con María Reimóndez en torno ao seu relato A esencia da cidade, de descarga libre e gratuíta na web de Xerais.
Unha oportunidade para falar desta e doutras obras de Reimóndez, autora galega e feminista que desconfina a lingua para ampliar as marxes e dar voz a personaxes coas que volve contar as historias que nos malcontaron antes. Unha sorte de escrita e de autora que tamén nutren o universo LGTB e contribúen aos nosos necesarios logros colectivos de converter o insulto en algo bonito e de identificar de xeito claro quen exerce a opresión e a violencia deixando xa de paso de revitimizar as vítimas. Unhas cuestións reivindicadas tamén o próximo 17 de maio polo Día internacional contra a homobofia, a bifobia e a transfobia.
Como anticipo ao encontro, que será o xoves 14 de maio ás 18h a través da plataforma zoom, e para ir abrindo o debate, María Reimóndez respóndenos a unhas cuestións que lle plantexamos. Recorda: para participar no encontro escribe a bibliotecas@coruna.es e darémosche as credenciais para conectarte.
– – – – – – –
Por que escribes?
A resposta curta, porque me divirto. A resposta longa, porque creo que é un xeito máis de intervir na sociedade, de crear mundos ou de botar luz sobre os que están ao noso arredor.
É difícil publicar?
Non son eu precisamente quen deba avaliar isto, dado que en xeral tiven sempre editoras e editores tremendamente receptivos ao que escribo, xente sen a cal sería imposible facer o que eu fago. Penso aquí en especial en Manolo Bragado, que apostou polo Ciclo dos elementos, un proxecto que, cando llo contei por primeira vez debeu de pensar que ía bébeda. Tamén en Fran Alonso.
Mais dito isto, si sei que para as mulleres, sobre todo para as que escribimos dende o incómodo, non é doado que nos abran a porta. Primeiro, porque hai un nesgo lector moi grande en xeral con respecto ás lecturas que temos como referentes. Dado que aí o principal son homes que falan de certas cousas, cando unha pon no centro do relato outras voces ou estéticas, é difícil que reciba valoración e recoñecemento. Isto nótase moito no tema dos premios de narrativa, en como se segue pensado que un personaxe masculino fala do universal e un feminino do particular.
Os editores (en masculino intencional) beben dese canon patriarcal, e isto é unha dificultade. De feito a primeira vez que fun a unha editorial, e non vou dicir o nome porque a persoa protagonista destes feitos non segue nela, un señor editor permitiuse, cando me neguei a cambiar a novela que lle presentara para que os personaxes masculinos tivesen centralidade (eran todos secundarios), literalmente berrarme e dicirme unhas cousas que non son dignas nin de deixarse por escrito. Basicamente me chamou parva e, nun contexto profesional no que eu agardaba un trato profesional, me tratou con total violencia. Lembro saír do despacho, onde me dediquei a argumentar entre os seus literais berros, e chorar no medio da rúa da rabia e da frustración. Porque estaba certa de que se fose un señor de 40 anos nunca na vida me falaría así.
Polo tanto, que a min agora non me pasen este tipo de agresións no mundo editorial porque teño unha certa idade e unha certa visibilidade, non quere dicir que non lles estean pasando a outras compañeiras. Queda moito que traballar.
A túa inspiración parte do mesmo sitio cando escribes poesía, ensaio ou narrativa?
Si, parte do que eu chamo a ira produtiva. A necesidade de explorar aquelas cousas que me proen, que me parecen inxustas ou que me parecen valentes e invisibilizadas. Creo que a ira é unha emoción que está por explorar e que só dela pode abrollar un amor xusto, sen edulcoración e romanticismos. Dá para moito falar isto pero creo que nas mulleres a ira ten moi mala fama e eu estou emperrada en quitarlla. A teoría feminista das emocións é unha ferramenta marabillosa para facelo.
Lingua e queer. Cal é a relación?
Para min a relación está máis no campo da lingua e os feminismos, dentro dos cales enmarco o queer. As teorías queer sen enfoque feminista son fondamente problemáticas (e poderiamos dicir que viceversa). É novamente un espazo de pensamento crítico moi vizoso. As escritoras feministas violentamos moitas veces as convencións patriarcais da lingua, polo tanto convertémonos en queer no sentido de estrañas e alleantes. Por outra banda, as teorías queer explotan as identidades binarias e retroalimentan esa procura dunha linguaxe “dinamiteira” (“da fala”, como se describía a María Mariño, unha das poucas homenaxeadas nas Letras Galegas). Se o vemos dende outra óptica, okupar o espazo político da lingua galega é poñer en cuestión permanentemente o poder, o cal non quere dicir que todo o que se escriba ou exprese nesa lingua estea libre de sexismo, homofobia, lesbofobia. De feito, nada máis lonxe da realidade. Pero o punto de partida témolo. O caso é querer usalo.
Que poden facer os servizos públicos, como as bibliotecas, para contribuír ao proceso de desaprender e volver aprender de novo?
Fronte á figura patriarcal do escritor como home solitario, eu creo na escrita como un feito colectivo. Para min o importante da escrita é a comunidade que se tece ao seu arredor. Non valen de nada os textos se non teñen quen os lea (e tanto teñen aquí as cifras, se nos len moitas ou poucas persoas… ben, menos se miramos o peto, que aí obviamente todas precisamos que nos lea o maior número de xente posible para poder ter uns ingresos). Para min non hai xerarquía entre as autoras, as lectoras e as mediadoras. Todas formamos parte dun ecosistema que precisa de todos os elementos para sobrevivir. Nese contexto, o labor dos servizos públicos é fundamental. As bibliotecas son un elemento democratizador da lectura inigualable. Porque igual que me parece importante que as autoras poidamos vivir da nosa escrita, tamén me parece aínda máis importante que as lectoras sen recursos poidan seguir lendo. As bibliotecas rebordan con moito esta función e convértense en dinamizadoras que alimentan o sistema completo. Creo que nese sentido, canto máis se explote esa función de humus, de promover a relación entre autoras, lectoras e mediadoras dende o espazo público, máis fortes seremos nun ambiente cada día máis hostil dende o punto de vista da lingua e tamén cara á propia lectura. As bibliotecas teñen a sorte de non seguir fins comerciais e con iso, ademais, poden dar espazo a voces que os sistemas maioritarios silencian e facer que libros que se publican en editoras pequenas, en linguas non hexemónicas, sobre temas incómodos, acaben atopando unha manda de lectoras que os acollan, simplemente porque a biblioteca os fai visibles. Todas estas funcións son indispensables.
– – – – – –
PD: Fóra do normal, de María Reimóndez (dispoñible en dixital en GaliciaLe) foi unha das nosas lecturas do ano pasado. Con el a autora logrou o Premio Agustín Fernández Paz de Narrativa Infantil e Xuvenil pola Igualdade 2017. O libro trata a historia de André, un mozo trans admirador da banda deseñada que conforma a Patrulla Trans con Xela, Martín e Mucha. Unha rede de afectos para a superación e a mellor comprensión do mundo na que a aprendizaxe última consiste en non ter medo a ser quen se é: «no medio da treboada, a única heroicidade é resistir».
